W latach 60. XX wieku doszło do rewolucji w piłce nożnej. System taktyczny znany jako catenaccio, który rozpropagowany został we Włoszech, na wiele lat zmienił filozofię futbolu. W tekście wszystko, co musisz wiedzieć o słynnej taktyce!
„Najlepszą obroną jest atak” – to przysłowie, które aktualne jest w piłce nożnej od dekad. Szczególnie mocno do serca wzięli je sobie Włosi, którzy w latach 60. XX wieku – za sprawą Helenio Herrery – rozpropagowali system taktyczny znany jako catenaccio. W naszym tekście znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje z nim związane, a także dowiesz się, jaki wpływ ma na współczesne postrzeganie futbolu. Bo historia jednej z najpopularniejszych taktyk w historii piłki nożne to coś, co powinien wiedzieć każdy jej miłośnik.
Catenaccio – cechy i historia systemu taktycznego
Historycy futbolu są zdania, że włoskie catenaccio wywodzi się bezpośrednio z systemu verrou (z francuskiego „rygiel”, „zasuwka”). To właśnie rozwiązanie wprowadził do piłki nożnej austriacki trener, Karl Rappan, a rzecz działa się w pierwszej połowie XX wieku. Ustawiał on stopera, dodatkowego obrońcę, który znajdował się bezpośrednio przed bramkarzem. Jego zadaniem było wsparcie defensywy, a także opieka nad napastnikiem rywala w polu karnym. Takie rozwiązanie Rappan zastosował najpierw w Servette FC, a później w prowadzonej przez siebie reprezentacji Szwajcarii.
Co to wspólnego ma z catenaccio? Bardzo wiele, ponieważ podobne rozwiązanie zaczęto niedługo później stosować we Włoszech. Najpierw w drużynach prowadzonych przez Nereo Rocco, a następnie – to już kilkanaście lat później – Helenio Herrerę. To właśnie ten trener uznawany jest za twórcę systemu taktycznego, który zrewolucjonizował ówczesny futbol.
Catenaccio, czyli najważniejsza jest obrona
W latach 60. XX wieku prowadzony przez Argentyńczyka Herrerę Inter Mediolan zaczął odnosić duże sukces na krajowym podwórku i arenie międzynarodowej. Co ciekawe, większość meczów Mediolańczycy wygrywali 1:0. Wszystko za sprawą taktyki. Polegała ona położeniu największego nacisku na grę defensywną. Celem nadrzędnym całej drużyny była obrona własnej bramki. Pomagał w tym stoper ustawiony przed bramkarzem, asekuracja (podwajanie i potrajanie krycia), a także faule taktyczne. System ten był nieatrakcyjny dla widzów, ale niesamowicie skuteczny.
Czy catenaccio jest stosowane we współczesnym futbolu?
W pewnym momencie, po porażce w finale Pucharu Europy z Celtikiem Glasgow, sam Herrera przyznał, że jego plan taktyczny nie jest doskonały i w pewien sposób zabija futbol. Choć trener w późniejszych latach nie korzystał ze swojego systemu tak chętnie, wielu jego kolegów po fachu czerpało z założeń catenaccio jeszcze przez wiele lat. Stąd wziął się stereotyp, że piłka nożna w wykonaniu Włochów to antyfutbol. Nieciekawe, nudne i przewidywalne granie nastawione jedynie na wynik.
Piłka nożna od tamtej pory ewoluowała, a systemy nastawione na ofensywny, przyjemny dla oka futbol zyskały dużą popularność i ostatecznie wyparły catenaccio. Niektóre rozwiązania – jak stoper, czy uporczywa gra z wykorzystaniem fauli taktycznych – są wykorzystywane, ale jest to kwestia marginalna. Taktyka zmasowanej obrony używana jest co najwyżej w końcówkach meczów w celu utrzymania wyniku i niestraceniu goli. Obecnie preferowany jest elastyczny styl gry z wykorzystaniem uniwersalnych wahadłowych, a sami środkowi obrońcy mają wiele zadań związanych z rozegraniem piłki, a nawet wsparciem ataku.
Lata mijają, systemy gry się zmieniają. Futbol to ciągła ewolucja, a kolejne rozwiązania taktyczne wypierają inne. Obecnie trudno wyobrazić sobie, żeby jakiś zespół stosował system catenaccio w formie stworzonej przez argentyńskiego trenera. Sam system jednak miał i nadal ma wpływ na sposób gry w obronie nawet w nowoczesnym futbolu. Bo nigdy nie jest tak, że o jakimś rozwiązaniu się zapomina – ono się zmienia, ale często jego trzon pozostaje zachowany. Wiele rozwiązań znanych z catenaccio wciąż obecnych jest w piłce nożnej, tylko w nieco innej formie.
Zobacz także:
- Futbol totalny – rozwiązania taktyczne, które zrewolucjonizowały piłkę nożną
- Formacja piłkarska – co to jest? Popularne taktyki i sposoby ustawiania piłkarzy na boisku
- Tiki-taka, czyli rozwiązanie taktyczne, które zrewolucjonizowało futbol
- Pressing – popularny sposób prowadzenia gry w piłce nożnej. Czym się charakteryzuje?
- Złoty gol – na czym polegała ta nieużywana już zasada w piłce nożnej?